
พุทธศาสนสุภาษิต
หมายถึง คำสุภาษิตทางพระพุทธศาสนา เป็นคำกล่าวไว้สั้น ๆ แต่มีความหมายลึกซึ้ง มีลักษณะเช่นเดียวกับคำสุภาษิตและคำพังเพยในภาษาไทย พุทธศาสนสุภาษิตมีแหล่งที่มาแตกต่างกัน จึงมีจำนวนมาก สำหรับในชั้นนี้กำหนดให้นักเรียนศึกษาพุทธศาสนาสุภาษิตเพียง ๔ ข้อ ดังนี้
อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย : ชนะตนนั้นแลดีกว่า 
|
พระพุทธศาสนาให้ความสำคัญกับการชนะตนเอง เพราะการชนะผู้อื่นซึ่งเป็นมนุษย์เป็นคู่ปรปักษ์ หรือเป็นคู่แข่งกันนี้ ไม่นำมาซึ่งสันติภาพ เพราะเป็นชัยชนะที่สร้างความเกลียดชัง อาฆาตจองเวรกันมากขึ้น แล้วก็กลับแพ้กลับชนะกันไปมา และรุนแรงยิ่งขึ้นไปกว่าเดิม ดังนั้นการชนะศัตรูหรือชนะผู้อื่น ไม่นำมาซึ่งสันติภาพ การชนะตนเท่านั้นที่จะนำมาซึ่งสันติภาพ
ประโยชน์ การชนะตนคือชนะใจตัวเอง ทำให้เกิดสันติสุขไม่ก่อศัตรู
ธมฺมจารี สุขํ เสติ : ผู้ประพฤติธรรมย่อมอยู่เป็นสุข 
|
ผู้ประพฤติธรรม ธรรมย่อมคุ้มครองรักษา ไม่ต้องวิตกกังวลว่าใครจะอิจฉาริษยา หรือหาเรื่องใส่ร้ายโจมตี และไม่หวั่นไหวไปตามโลกธรรม คือ มีลาภ เสื่อมลาภ มียศเสื่อมยศ นินทา สรรเสริญ สุข ทุกข์ ไม่ต้องกลัวว่าใครจะมาทำร้าย เป็นตัวของตัวเอง มีเหตุผล ผู้ประพฤติตนในธรรมสม่ำเสมอย่อมเป็นที่รักใคร่ของเพื่อนมนุษย์ มีทั้งเมตตาตามหานิยมและคลาดแคล้วจากอันตรายเพราะเหตุนี้แล ผู้ประพฤติธรรมย่อมอยู่เป็นสุข เพราะธรรมจะเป็นเครื่องป้องกันบุคคล ไว้ไม่ให้ตกต่ำหรือไม่ตกไปสู่อำนาจแห่งความชั่ว ธรรมที่ได้ศึกษาและปฏิบัติย่อมได้รับผลสูงสุด คือ บรรลุมรรคผลหรือสามารถทำลายอวิชชา ธรรมย่อมปกป้องคุ้มครองผู้ประพฤติธรรมเสมอ ให้มีความสุขเกษมสำราญคลาดแคล้วจากภัยพิบัติโดยประการทั้งปวง
ประโยชน์ การประพฤติธรรมเป็นมหากุศล เป็นผู้ไม่ประมาท เป็นผู้รักษาสัทธรรม เป็นผู้นำพระพุทธศาสนาให้เจริญ
ปมาโท มจฺจุโน ปทํ : ความประมาทเป็นหนทางแห่งความตาย 
|
ความประมาท คือ ความขาดสติ ความเลินเล่อ ความมัวเมา และการดูหมิ่น
ความประมาทเป็นหนทางแห่งความตาย เป็นหนทางแห่งความตาย เป็นพุทธศาสนสุภาษิตที่เป็นสัจธรรม ความไม่ประมาทเป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดการพลั้งเผลอไร้สติ เช่น เวลาเรียนไม่ตั้งใจเรียนแต่อยากสอบได้ งานกาสรไม่ทำแต่ความดีชอบจะเอา ไม่ทำประโยชน์แก่ใคร แต่อยากให้คนทั้งหลายนิยมชมชอบหรือขับรถเร็วบนท้องถนน เป็นต้น พฤติกรรมเหล่านี้ถือว่า ตั้งอยู่บนความประมาททำให้เกิดอุบัติเหตุได้โดยง่ายและบ่อยที่สุด ความประมาทของความระวังทำให้เกิดความสูญเสียอย่างไม่คาดฝันจากอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น ดังนั้นในทางพระพุทธศาสนาจึงมองว่า ความประมาทย่อมเป็นหนทางนำไปสู่ความตาย
ประโยชน์ ความไม่ประมาททำให้เกิดความระมัดระวังตัว ป้องกันภัยที่จะมาถึง
l
สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญํ : ผู้ฟังด้วยดีย่อมได้ปัญญา 
|
ในทางพระพุทธศาสนาได้ยกย่องการฟังไว้เป็นมงคลอย่างหนึ่ง เพราะการฟังเป็นงานที่ลงทุนน้อยที่สุดแต่ได้กำไรมากที่สุด การฟังจะทำให้เราได้ฟังสิ่งที่ไม่เคยฟังจากผู้รู้ในเรื่องนั้น แล้วนำมาปฏิบัติหรือมาบอกกล่าว หรือเมื่อฟังบ่อย ๆ แล้วทำให้เข้าใจแจ่มชัดมากยิ่งขึ้น และเป็นเหตุนำไปสู่การคลายหายสงสัยในสิ่งที่เรายังไม่รู้ ฉะนั้น การฟังด้วยดีย่อมทำให้เป็นผู้มีปัญญา เช่น พระสารีบุตร และพระโมคคัลลานะ ที่ได้ฟังธรรมจากพระผู้มีพระภาคเจ้า แล้วได้ตรัสรู้จนเป็นกำลังสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
ประโยชน์ การฟังย่อมทำให้คลายสงสัย เข้าใจในสิ่งที่ฟังให้ถูกต้อง มีประโยชน์จะทำให้จิตใจผ่องใสเบิกบาน เพิ่มพูนความรู้ใหม่ ทบทวนความรู้เดิม ลดความสงสัยเสียได้และการที่เราได้ฟังสิ่งดี
|