พระเจ้าปเสนทิโกศล

ประวัติและผลงาน

          พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงเป็นโอรสของพระเจ้ามหาโกศล  ผู้ครองนครองสาวัตถี แห่งแคว้นโกศล ทรงศึกษาศิลปวิทยาในสำนักอาจารย์ทิศาปาโมกข์ตั้งแต่ทรงพระเยาว์ เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วได้เสด็จกลับไปครองราชย์สมบัติ ณ กรุงสาวัตถี  

          วันหนึ่งขณะที่ประทับยืนบนปราสาท พระเจ้าปเสนทิโกศลทอดพระเนตรเห็นพระภิกษุสงฆ์หลายพันรูปไปฉันภัตตาหารในคฤหาสน์ของอนาถบิณฑิก ได้เกิดพระราชประสงค์จะถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์ จากนั้นทรงนิมนต์พระพุทธเจ้าพร้อมด้วยหมู่ภิกษุให้มาฉันภัตตาหารในพระราชวังตลอด ๗ วัน พระเจ้าปเสนทิโกศลยังได้กราบทูลพระพุทธเจ้าขอให้ส่งพระภิกษุไปฉันภัตตาหารในพระราชวังเป็นประจำ                                                                      

พระจริยาวัตรที่ควรนับถือเป็นแบบอย่างของพระเจ้าปเสนทิโกศล

          ๑. ทรงเป็นผู้ที่เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา พยายามหาทางขวานขวายเพื่อให้ได้เข้าใกล้พระพุทธศาสนาและพระพุทธเจ้าอยู่เสมอ

          ๒. เป็นผู้มีศรัทธาต่อพระพุทธเจ้าอย่างแท้จริง เห็นได้จากเมื่อพระเจ้าปเสนทิโกสลทรงทราบว่านางวาสภขัตติยาไม่ได้อยู่ในวรรณะเดียวกับพระองค์ก็ทรงโกรธ รับสั่งให้ริบเครื่องบำรุงตามแบบกษัตริย์ทั้งแม่และลูก แต่เมื่อได้ไปกราบทูลพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าทรงตรัสแนะนำชี้แจงว่าโคตรของบิดาย่อมสำคัญกว่า นางวาสภขัตติยาและวิฑูฑภะก็มีพระบิดาเป็นกษัตริย์ พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงพอพระทัยและทรงเชื่อในคำชี้แจงของพระพุทธเจ้า จึงสั่งให้คืนเครื่องบำรุงแก่พระมเหสีและพระโอรส

          ๓. เป็นผู้ฝักใฝ่ในการทำบุญและส่งเสริมให้พสกนิกรได้ทำบุญด้วย เห็นได้จากการที่พระองค์ทรงจัดให้มีการแข่งขันทำบุญ รวมไปถึงการขอให้พระเจ้าพิมพิสารทรงส่งคนมีบุญไปอยู่แคว้นดกสลซึ่งเป็นสถานที่ที่มีผู้มีบุญไม่มากอยู่ โดยพระเจ้าพิมพิสารได้ส่ง “ธนัญชัยเศรษฐี” ไปอยู่ในแคว้นดังกล่าว                                                             

คุณธรรมที่ควรยึดถือเป็นแบบอย่าง

พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงมีคุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่างหลายประการ  ดังนี้

          ๑. ทรงเป็นผู้ที่ใฝ่เรียนใฝ่รู้  กล่าวคือ  ในสมัยทรงเป็นพระราชกุมาร  ทรงสนพระทัยในการศึกษามาก  ทรงฉลาดและมีไหวพริบ  เมื่อทรงศึกษาจบสามารถแสดงศิลปวิทยาที่ได้ทรงศึกษามาจนเป็นที่พอพระทัยของพระบิดา  ต่อมาก็ทรงได้รับการอภิเษกให้เป็นพระราชาตั้งแต่บิดาทรงยังมีพระชนม์อยู่                                                      

          ๒. ทรงเป็นผู้ที่หนักแน่นในเหตุผล  คือ  ทรงเชื่อฟังผู้ที่มีเหตุผลดีกว่า  เมื่อทรงตัดสินพระทัยผิดในบางครั้งได้รับการทักท้วงจากพระนางมัลลิกา  หรือพระพุทธเจ้า  ก็ทรงเชื่อฟังและปฏิบัติตาม                              

          ๓. ทรงเป็นผู้ไม่ถือตน  แม้จะทรงเป็นถึงพระมหากษัตริย์ปกครองแคว้นที่เป็นมหาอำนาจแต่ก็ทรงปฏิบัติพระองค์คล้าย  ๆ  กับสามัญชน  เสด็จไปที่ใดอย่างธรรมดาไม่มีพิธีรีตอง  จึงทราบความเป็นอยู่ของราษฎร  และความเป็นไปในราชอาณาจักร

          ๔. ทรงมีศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างมั่นคง  โดยทรงมีความเลื่อมใสในพระรัตนตรัยทรงเอาพระทัยใส่และให้ความอุปถัมภ์บำรุงพระพุทธเจ้า  พระภิกษุสงฆ์  พระภิกษุณี  และเหล่าสามเณรสามเณรี  เป็นอย่างดีตลอดพระชนม์ชีพ